กว่าจะได้เกิดมาเป็นมนุษย์นั้นยาก เราจึงต้องใช้โอกาสนี้อย่างรู้คุณค่า ไม่ว่าจะกับใครหรือสิ่งไหน ทั้งในเวลา สถานที่และบุคคลต่างๆ “เวลา” คือ ต้องรู้จักใช้ทุกเวลาเพื่อบำเพ็ญตน ไม่ว่าเมื่อไรก็ล้วนเป็นเวลาที่เหมาะสม “สถานที่” คือ ทุกหนทุกแห่งบนโลกอันกว้างใหญ่ไพศาล ไม่ว่าอยู่ที่ไหน จิตใจก็สามารถพิจารณาสิ่งต่างๆ รอบตัว จนรู้แจ้งได้ ไม่ว่าเป็นสถานที่ไหนก็ล้วนดีต่อการบำเพ็ญตน แต่ที่ดียิ่งกว่าก็คือ “สถานธรรมท่ามกลางผู้คน” เพราะ ณ ที่แห่งนี้ เราสามารถมองเห็นโลก เห็นเรื่องราว และลักษณะของคน เป็นต้น แค่เพียงจิตใจของเราไม่แปดเปื้อน สรรพสิ่งล้วนเป็นธรรมะที่สอนให้เราเกิดปัญญาได้
ตอน เด็กสองนามสกุล
ชีวิตประจำวันของเรา ย่อมหนีไม่พ้นกฎแห่งกรรม หลังจากไม่ได้พบใครคนหนึ่งมาเนิ่นนาน วันนี้เมื่อได้ยินว่าเขาคนนั้นจะมา ในใจก็เกิดความรู้สึกปีติยินดี ทั้งหมดนี้ย่อมต้องมีเหตุและปัจจัย แต่บางครั้งเมื่อได้ยินว่าใครอีกคนจะมา ก็กลับคิดไปว่า ทำไมเขาต้องมาด้วย เกิดความไม่ปีติขึ้นในจิตใจ นี่ก็เป็นสิ่งที่มีเหตุปัจจัยเหมือนกัน
ตอน พระโมคคัลลานะกับภูติผีหิวโหย
พระพุทธองค์ทรงจุติมายังโลกมนุษย์ เพื่อถ่ายทอดธรรมะสู่สรรพชีวิต ให้ตระหนักถึงกฎแห่งกรรมและรู้จักตั้งปณิธานเสียสละเพื่อผู้อื่น นอกจากตนเองได้เข้าใจในพุทธธรรมแล้ว ก็ต้องถ่ายทอดไปสู่ผู้อื่นได้อีกด้วย เมตตาจิตของพระพุทธองค์ ทรงปรารถนาจะช่วยเหลือให้สรรพชีวิตหลุดพ้นจากความทุกข์ยาก อีกทั้งถ่ายทอดธรรมะต่อไปทุกภพทุกชาติ เป็นแรงบันดาลใจให้ทุกคนได้สืบทอดปณิธาน ดังนั้น เราจึงต้องศึกษาธรรมะด้วยความตั้งใจ
ตอน รังนกบนศีรษะ
เราต้องรู้จักใช้เวลาใน “ปัจจุบันขณะ” อย่างคุ้มค่า และยืนหยัดจนตราบชั่วนิรันดร์ คำว่า “ปัจจุบันขณะ” ก็คือทุกช่วงเวลาในปัจจุบัน ไม่ว่าจะเป็นพันปี หมื่นปี หรือเพียงแค่วินาทีเดียวใน “ปัจจุบันขณะ” เราก็ต้องใช้มันอย่างคุ้มค่า เช่นนี้จึงจะเรียกว่า รู้จัก “ยึดเวลาในปัจจุบันให้มั่น”
ตอน การแก้แค้นของผีพรายน้ำ
เราควรรู้ว่า เมื่อทำดีย่อมได้ดี ทำชั่วย่อมได้ชั่ว เราไม่เพียงต้องทำดีทุกวัน แต่ยังต้องหลีกเลี่ยงการทำชั่วจากความคิดชั่วอีกด้วย ไม่เพียงต้องระมัดระวังตัวเอง แต่เมื่อเห็นผู้อื่นทำดี เราก็ต้องรู้จักชื่นชมยินดี เมื่อเห็นผู้อื่นทำชั่ว ก็ต้องใช้ความตั้งใจและความสามารถเพื่อไปโน้มน้าวเขา ให้ออกห่างจากความชั่วนั้น เพราะการทำชั่วทั้งๆ ที่รู้ หรือการวางเฉยทั้งๆ ที่รู้ว่าผู้อื่นทำชั่ว ล้วนเป็นสิ่งที่ไม่ถูกต้อง